Појава на први случаи на „мајмунски сипаници“ во Европа

Во септември 2018 година, регистрирани се првите два случаи на „мајмунски сипаници“ кај луѓето, пријавени во Европската унија (ЕУ) односно во Обединетото Кралство. Двата случаи не се поврзани меѓусебно, но и двата имаат неодамнешна историја на патување во Нигерија.

Од 17 септември 2018 година наваму, во земјите на ЕУ не се пријавени нови случаи.

„Мајмунските сипаници“ се ретка вирусна болест која на луѓето се пренесува од животни која и се јавува првенствено во делови на Централна и Западна Африка, во близина на тропските дождовни шуми.

Болеста е слична со големата сипаница (заболување кое е искоренето во 1980 година во целиот свет). Има поблага клиничка форма, но сепак може да заврши со смртен исход. Периодот на инкубација е вообичаено од 6-16 дена, но може да варира од 5 до 21 ден, зависно од патот на трансмисија и начинот на експозиција.

Почетните сиптоми вклучуваат треска и зголемување на лимфните јазли, проследени со ситно-зрнест исип кој минува низ неколку фази. Болеста е најчесто само-ограничувачка, а заболените се опоравуваат за неколку недели (најчесто 14-21 ден). Во некои случаи може да се појави во тешка форма, особено кај лица кои имаат едно или повеќе хронични заболувања или нарушување на имунитетот од различни причини.

Иако е откриена инфекција со вирусот на „мајмунски сипаници“ кај повеќе животни особено кај некои глодари и примати во Африка, сепак природниот резервоар останува непознат.

Контактот со овие животни – глодари и мајмуни, но и конзумирање на храна од дивите животни се сметаат за потенцијален пат на пренос на болеста на човекот. Пренесувањето од човек на човек е ретко и ограничено, но може да се јави во случаи на близок контакт со заболените (лица од семејството кои ги негуваат болните, здравствени работници): контакт со оштетена кожа на инфицирано лице; вдишување на “респираторни капки” кои болниот ги исфрла кога зборува или кашла, или преку контаминирани предмети од околината на болниот.

Стапката на смртност изнесува од 1% до 10%, а најголем дел од смртните случаи се регистрираат во помладите возрасни групи. Нема специфичен третман или вакцина, иако претходната вакцинација против големи сипаници била многу ефикасна и во спречувањето на „мајмунски сипаници“.

– – – – – – – – – – – –

Во врска со опасноста од заболувањето за Европските и за нашата земја, појава на импортирани случаи во Европа не е неочекувано затоа што вирусот на „мајмунска сипаница“ циркулира во Западна и Централна Африка. Ризикот за внесување на нови случаи на болеста во земјите на Европа зависи од степенот на циркулацијата на вирусот во Нигерија и во другите земји од Западна и Централна Африка. Можноста за импортирање на „мајмунски сипаници“ во Европа е многу мала, иако не може да се исклучи појава на нови импортирани случаи во Европа поврзани со патување.

Институтот за јавно здравје ја следи епидемиолошката ситуацијата во земјите во кои циркулира вирусот на „мајмунски сипаници“, и за секоја промена на состојбата навремено ќе ја информира јавноста. Истовремено го информира и Министерството за здравство и препорачува мерки за превенција од внесување и ширење на заболувањето.

Институт за јавно здравје – Сектор за контрола и превенција на заразни болести